Ben ne kadar fen
derslerinden (matematik-fizik) mutazarrır isem, onun da edebiyat, felsefe
derslerinden tırstığını biliyordum. Tarih, coğrafyadan hazzetmez, sosyoloji
okumaya yanaşmazdı. Bana matematiğin faziletleri hakkında saatlerce nutuk
çektiğini hatırlarım. İyi de oldu, hiç olmazsa derin düşünceler içine daldığım
zamanlarda matematiksel düşünebilme yetisi kazandırdı bana arkadaşımın çabası.
Çoğu zamanlarda denklemler kurarım, sosyal tabakalarda bir ağın aileye olumsuz
tesiri olursa, bu ağın olumsuz tesirleri millet üzerinde de olur gibi. Başka
bir denklem de, ailenin ilmen zenginleşmesi, memlekete ilmen zengin bakanlar,
başbakanlar getirecektir. Tersten işleyen bir denklem de şöyle kurulmuştu, halk
içinde dedikodu dolaşım hızı düştükçe, insanların ilmi gelişmeleri ve
düşünebilme yetileri yükselir. Bu gibi çözümlemelerini onun yanında da yaparım.
Genellikle gülerek;
-“Bak” der, -“bak,
matematiğin bir sırrı daha çözüldü.” Ben de gülerim.
Bir seferinde kızgınlıkla yanıma
geldi ve hiç duraksamadan:
-“Ya, biliyor musun, Hukuk
Fakültelerinde matematik dersleri yokmuş. Birkaç fakültenin ders programlarını
inceledim. Hayal kırıklığı yaşadım. Olabilir mi ya, olabilir mi? Hiç, matematik
bilmeyen bir Hâkim, bir Savcı olabilir mi? Peki, matematik bilmeyen bir Avukat
nasıl savunur müvekkilini?”
Şimdi taşı gediğine
koymuştu işte. Doğruydu. Hukuk Fakültelerinde matematik dersi okutulmuyordu.
Gerçekten garip bir durumdu bu. Matematiksel düşünme yeteneğini geliştirmemiş
bir kişinin, sanık, olay, deliller, savunma ve ceza-vicdan muhasebesi gibi
konularda filozofik düşünebilmesi mümkün olamayacağı gibi, cezaya muhatap
olayın felsefesi hakkında da bir çözümleme yapabilme şansı olmayacaktır, ya da
analizin içinde hatalar olacaktır.
Bir ağır ceza mahkemesinde
takip ettiğim, altınlarını ele geçirmek için arkadaşının yardımı ile annesini,
planlayarak öldüren delikanlıya Hâkim idam cezası vermiş ve kalemini kırmıştı.
Zabıt kâtibine kararını yazdırdıktan sonra ayağa kalkarak cezaya muhatap delikanlıya;
-“Üzülme oğlum, eğer uslu
durursan çok kısa bir zaman sonra dışarıya çıkarsın” demişti. Sonra duruşma
salonunu terk etmiş ve ceza alan sanıkları, jandarma ellerini kelepçeleyerek cezaevine
götürmüştü. O anda Hâkim hakkında; ‘verdiği cezayı bildiği yok’ gibi eleştiri
geliştirmiştim. Sonra yıllar geçti, bu güne kadar tam üç defa Af Kanunları
çıkartıldı. Hatta Türk Ceza Kanunu’ndan idam cezası bile kaldırıldı. İdama mahkûm
edilen o kişi eğer sağ ise mutlak surette salıvermişlerdir… Tam isabet.
Hâkim’in şakayla karışık söylediği öğüdü gerçekten kısa bir süre sonra zuhur
etmişti. Demek ki, ülkesini, milletini, yöneticilerini, politikasını çok iyi
anlamış ve gidişatı yorumlayarak, bir devletteki oluşları alt alta, üst üste
koyup, filozofik değerlendirme yaparak sonuca ulaşmıştı Hâkim Bey. Bunun için
matematik bilmeye, matematiksel düşünebilmeye gerek var mıydı? Evet, vardı.
Halkın hareketlerinden, millet evladının düşünme tarzından, olagelen olaylardan
bir sonuç çıkartarak bir karara varmak ve esprili bir dille muhataba aktarmak.
Bütün bunlar matematiğin işiydi arkadaşıma göre.
***
“Osmanlı Devletinde en yüksek ilmî müessese bilindiği üzere
medreselerin kuruluş döneminde Molla Fenari (834/1431) gibi gayretli
müderrislerin sayesinde kurulmuş medreselerdeki, kelâm ve felsefî esaslara
dayalı Fahrettin Razî ekolu, zamanla silinmeye başlamış, yerini tepkici bir
zihniyete sahip, aklî ve felsefî ilimlere karşı bir anlayışa terk etmeye
başlamıştır. Ayrıca bazı şeyhülislâmların telkini ile hikmet dersleri denilen
matematik, felsefe ve kelam gibi aklî derslerin terk edilmesi, bir kısım ilim
adamlarının çocuklarına on beş yaşından önce müderrislik beratının verilmesi,
talebelerin iyi bir eğitim görmeden rüşvet ve para ile müderris olmaları
medreselerin bozulmasına doğrudan etki etmiştir.”
“XVII. Yüzyıldan önceki yüzyıllarda tabii ve felsefi ilimlerin öğretim
yeri olan medreselerde, birçok ansiklopedik temelli bilgin yetişmişti. Bu
yüzyıldan itibaren medreselerde aklî ve müspet ilimler itibardan düşmüş ve
dersler daha çok fıkıh alanına kaymıştı. Matematik, astronomi, felsefe gibi
dersler, tamamıyla ortadan kalkmasa bile önem verilmiyordu.”
(İsmail Hakkı Altıntaş, Divan-ı İlahiyat açıklaması)
***
Dünyayı, en, boy, yükseklik
verileri ile algılıyoruz, ya da sıcak, soğuk ve ılık gibi.
Üç boyutlu kısır bir
algıdır bu.
Sadece, bedenimize hizmet
gayesi güden kısır bir düşünce.
Üçüncü boyutun dışına
çıkılma tecrübeleri ise umurumuzda değil. Üçten sonraki boyutlar hakkında
sohbet, düşünce ve idrak eleştirilerine ise matematiksel düşünebilme yetisini
kazanamamış beyinler itiraz yükselteceklerdir. Zira boyutları algılayabilmek
matematik felsefesine, mantık bilgisine, astronomik bakış açısına lüzum
gösterecektir. Üçüncü boyutun yanında ‘zaman’ da konulursa ki, dördüncü boyut
çağlarına geçilecektir.
Hiç düşünmeden, hemen ret
eden nesiller çıkan okullarımızda, zaman’ı en-boy-yükseklik yanında kaç
profesörümüz değerlendirmektedir, araştırmaya değer. Bu küçücük ilaveye bile
tahammül edemeyen düşünür artıklarına peki, dördüncü boyuttan sonraki boyutlar
hakkında nasıl ve ne gibi sorular tevcih edilebilecektir. Şimdiden itirazları
duyar gibiyim.
***
Hiç olmazsa çocuklarınıza
toplama, çıkarma, çarpma, bölme ve denklemler kurabilmeyi öğretiniz.
Doğru, daima iyi, güzel ve
hoş düşünebilenlerin yedindedir.
Türkçe, matematik ve felsefe hayati öneme sahip dersler olmasına rağmen bu derslere ne önem verildi, ne de öğrencilere sevdirilebildi. Bir toplum Türkçe'den yoksunsa, matematikle düşünmüyorsa ve hayata felsefik sorgulama ile bakmıyorsa somut bilgilerden daha çok soyut kavramlarla konuşmaya başlıyor. "Bir Muhafazakarın Hatası" yazısında da belirtildiği üzere halk hiç bir temele dayanmayan söylemlere prim veriyor. Bu tarzın prim yaptığını görenler de soyut kavramlara asıldıkça asılıyorlar. Sonuç ne mi oluyor? Gresham yasasına göre kötü paranın iyi parayı kovduğu gibi, soyut kavramlarla her türlü cazgırlığı yapanların edepsizliğinden somut verilerle yazan çizen, düşünen insanlar kendilerini sessiz bir limana atıveriyorlar. Lafın hülasası rahmetli Ahmet KAYHAN'ın ifadesi: Hal ehli olmazsa kal ehlinin hali harap, kal ehli olmazsa hal ehlinin dünyası (ikame, iaşe, idame) harap.
YanıtlaSilMehmet Kınacı:
YanıtlaSilBir sırrı çözdüm önüme bin sır açıldı!!!!!
Abdurrahman Biçer:
YanıtlaSilMakale bana bir şeyler yazmamı emrediyor:
"Hayat; Trigonometrik olarak Alfa açısının Beta açısı na göre AÇISAL MOMENTİNDEN başka nedir ki..."
Biz zahmet buyurup matematiği hayatımızda yerli yerine oturtamaz isek soluduğumuzu ve hareket kabiliyeti kazandığımızı nasıl anlayabileceğiz?...
Matematik; Varlık Aleminin şaşmaz, değişmez tek dili olduğuna göre onu görmezden gelip ANALİTİK DÜŞÜNME YOLLARINI nasıl inşa edebileceğiz?...
Matematik; Taklidi İman ile Tahkiki iman arasındaki fark değil midir?...
Fizik, Kimya, Biyoloji, Geometri kendilerini; Matematik ile ifade ve izah etmezler mi?...
O halde ZAMANIN TENSÖRÜ; 4. Boyut olmayı hak etmiyor mu?...
Zaman konusunda şunu söylemek pek mümkündür:
Gerek makro ve gerekse mikro düzeyde yani bütün halde ve partiküler halde madde; bir YARILANMA ömrüne sahiptir. Ömür Sayacı ise Zaman olduğuna göre onu maddeden ayrı mütalaa edersek maddeyi anlayabilmek mümkün olabilmez...
Bundan 22 sene önce ODTÜ Fizikte bir Prof. vardı ZAMANIN TENSÖRÜ hakkında araştırmalar yapardı. Toplam 3 sayfalık bir makale hazırladı ve Bilim Kuruluna sundu. Aynı makaleyi gazetede yayınlamak istediyse de emperyalist-anti emperyalist basın mensupları bu makaleyi saçma buldular ve yayınlamayı reddettiler. ODTÜ Mütevellisi de bu Prof.u Üniversiteden attı...
O Profesör; şimdi NASA da TAYYİ MEKAN ile ilgili çalışmalarını tamamlamak üzere...
Kısaca Matematik; Hayatın da, Maddenin de, Zamanın da EFENDİSİ olarak tanımlanabilir...